Dobór odpowiednich okularów nie kończy się na wyborze mocy szkieł. Kluczowe znaczenie ma również sposób ich dopasowania do anatomicznych cech twarzy. Jednym z istotnych parametrów optycznych jest kąt pantoskopowy. W tym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest kąt pantoskopowy w okularach, jak go mierzyć oraz dlaczego jest tak ważny dla prawidłowego widzenia.
Co to jest kąt pantoskopowy?
Kąt pantoskopowy (ang. pantoscopic tilt) to kąt nachylenia oprawek okularów względem pionu, obserwowanego z profilu użytkownika. Mówiąc prościej, chodzi o to, pod jakim kątem dolna część soczewek przesuwa się w kierunku policzków, gdy okulary są założone na nos. W praktyce, gdy użytkownik patrzy na wprost, oprawki powinny być delikatnie pochylone do wewnątrz, tak, aby ich dolna część znajdowała się nieco bliżej twarzy niż górna. Ten subtelny kąt pozwala oczom naturalnie korzystać z odpowiednich stref soczewki.
Jaki jest prawidłowy zakres kąta pantoskopowego?
Z technicznego punktu widzenia, za optymalny uznaje się kąt pantoskopowy mieszczący się w przedziale od 8 do 12 stopni. Ten zakres odpowiada naturalnemu pochyleniu głowy w trakcie patrzenia przed siebie oraz układowi źrenic względem soczewki.
Dlaczego kąt pantoskopowy ma znaczenie?
Kąt pantoskopowy to nie tylko techniczny parametr, ale również jest to jeden z kluczowych elementów prawidłowego dopasowania okularów korekcyjnych do indywidualnych potrzeb. Jeśli oprawki są zbyt mocno pochylone lub ustawione niemal pionowo, może dojść do szeregu niepożądanych efektów, takich jak:
- Zniekształcenia optyczne.
- Zmniejszenie pola widzenia.
- Dyskomfort noszenia.
- Zmęczenie oczu.
Prawidłowe ustawienie tego kąta to zatem nie tylko kwestia wygody, ale także dokładności korekcji wzroku. Z tego względu kąt pantoskopowy w okularach powinien być zawsze uwzględniany przy dopasowywaniu oprawek.
Kąt pantoskopowy w okularach progresywnych
Kąt pantoskopowy w okularach progresywnych odgrywa jeszcze większą rolę. W tych konstrukcjach różne strefy widzenia (do dali, bliży i pośrednie) są zintegrowane w jednej soczewce. Aby każda z tych stref mogła spełniać swoją funkcję w sposób płynny i naturalny, niezbędne jest precyzyjne ustawienie soczewek względem oczu użytkownika. Nieprawidłowy kąt może powodować, że użytkownik nie będzie w stanie w pełni korzystać z progresji mocy soczewek w okularach.
Kąt pantoskopowy - jak zmierzyć?
Kąt pantoskopowy - pomiar wykonywany jest w gabinecie optycznym, gdzie optyk, okulista lub optometrysta korzysta z dedykowanego sprzętu pomiarowego. Używa się do tego specjalnych narzędzi: urządzeń cyfrowych lub manualnych inklinometrów. Sam pomiar polega na określeniu, pod jakim kątem soczewki są nachylone względem pionowej płaszczyzny przechodzącej przez oko użytkownika. W wielu salonach optycznych pomiar ten odbywa się błyskawicznie i często jest wliczony w cenę doboru oprawy lub soczewek.
Jak zmierzyć kąt pantoskopowy samodzielnie?
Choć nie jest to tak precyzyjne jak w gabinecie, można spróbować ocenić kąt samodzielnie w domowych warunkach. Miej jednak świadomość, że taka metoda daje jedynie orientacyjny rezultat. Oto prosty sposób na samodzielny pomiar:
- Stań bokiem do dużego lustra lub poproś kogoś o zrobienie wyraźnego zdjęcia Twojego profilu z założonymi okularami.
- Na fotografii zidentyfikuj dwa elementy: pionową linię przechodzącą przez twarz (najlepiej biegnącą wzdłuż policzka lub nosa) oraz krawędź soczewki (najlepiej przednią płaszczyznę szkła).
- Korzystając z aplikacji graficznej, narysuj dwie linie - jedną pionową, a drugą równoległą do płaszczyzny soczewki.
- Kąt między nimi to właśnie Twój przybliżony kąt pantoskopowy.
Warto pamiętać, że nawet najlepsze zdjęcie nie zastąpi profesjonalnego sprzętu pomiarowego. Jeśli zależy Ci na pełnej precyzji udaj się do doświadczonego specjalisty.
Błędy przy dopasowywaniu kąta pantoskopowego
Kąt pantoskopowy to parametr często niedoceniany przez użytkowników, jednak jego nieprawidłowe ustawienie może wpłynąć na komfort i widzenie użytkownika:
- Zbyt duży kąt - jeśli oprawa jest zbyt mocno pochylona w kierunku policzków, może to skutkować tzw. efektem ścięcia obrazu. Zjawisko to jest szczególnie uciążliwe przy korzystaniu z okularów progresywnych. Nadmierne nachylenie może również ograniczyć widzenie peryferyjne oraz utrudnić codzienne czynności, takie jak czytanie, praca przy komputerze czy prowadzenie samochodu.
- Zbyt mały lub ujemny kąt - w przypadku soczewek progresywnych może dojść do niewłaściwego ustawienia strefy do czytania. Dodatkowo, taki układ może powodować, że okulary będą się zsuwać z nosa. Zwiększy się również ryzyko powstawania odblasków, zmniejszenia ostrości widzenia czy nawet bólu karku spowodowanego przyjmowaniem nienaturalnej pozycji głowy, aby lepiej widzieć.
Bibliografia: