Okulary przeciwsłoneczne to nie tylko modny dodatek. Ich głównym zadaniem jest ochrona naszych oczu przed szkodliwym promieniowaniem ultrafioletowym (UV). Ale co właściwie oznacza symbol UV400, który często możemy znaleźć na oprawach okularów przeciwsłonecznych? Czy to tylko chwyt marketingowy, czy rzeczywiście ma znaczenie?

Promieniowanie UV - co to takiego?

Promieniowanie ultrafioletowe (UV) to niewidzialne dla ludzkiego oka fale elektromagnetyczne, emitowane przez słońce. Stanowią one część spektrum słonecznego, które dociera do Ziemi, ale w odróżnieniu od światła widzialnego, nie możemy ich zobaczyć. Istnieją trzy główne rodzaje promieniowania UV: UVA, UVB i UVC, z których każdy ma różny wpływ na nasze zdrowie, w tym na nasze oczy.

UVA

Promienie UVA stanowią około 95% promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi. Mają najdłuższą długość fali (315-400 nm), co pozwala im przenikać głęboko w skórę. Są one głównym czynnikiem powodującym starzenie się skóry oraz powstawanie zmarszczek. W przypadku oczu, promienie UVA absorbowane są przez soczewkę oka, zwiększając ryzyko rozwoju zaćmy.

UVB

Promienie UVB stanowią około 5% promieniowania UV docierającego do Ziemi i mają średnią długość fali (280-315 nm). Mają większą energię niż promienie UVA i są główną przyczyną oparzeń słonecznych. UVB powoduje bezpośrednie uszkodzenia DNA w komórkach skóry, co zwiększa ryzyko raka skóry, w tym czerniaka. W kontekście zdrowia oczu, promienie UVB mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń powierzchniowych, takich jak ślepota śnieżna. Promieniowanie UVB przenika również do siatkówki przez co jest powiązane z rozwojem zwyrodnienie plamki żółtej.

UVC

Promienie UVC mają najkrótszą długość fali (100-280 nm) i są najbardziej energetyczne oraz najgroźniejsze dla zdrowia. Na szczęście, są one prawie całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i nie docierają do powierzchni Ziemi. W normalnych warunkach nie jesteśmy narażeni na promieniowanie UVC. Jednakże sztuczne źródła promieniowania UVC, takie jak lampy bakteriobójcze używane do dezynfekcji i sterylizacji, mogą stanowić zagrożenie. Ekspozycja na promieniowanie UVC może powodować poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu.

Dlaczego ochrona przed promieniowaniem UV jest ważna?

Długotrwała ekspozycja na promieniowanie UV może prowadzić do różnych problemów zdrowotnych, również dotyczących oczu. 

• Zaćma - jest to zmętnienie soczewki oka, które może prowadzić do trwałego, silnego pogorszenia widzenia, a nawet ślepoty. Promieniowanie UV jest jednym z czynników ryzyka rozwoju zaćmy.
  
  
• Zwyrodnienie plamki żółtej - to choroba, która uszkadza centralną część siatkówki, co prowadzi do całkowitej utraty widzenia centralnego. Ekspozycja na UV może przyspieszać ten proces.
  
  
• Ślepota śnieżna - jest to bolesne uszkodzenie powierzchni oka, które może być spowodowane przez intensywne narażenie na promieniowanie UV, często w przypadku odbicia promieni słonecznych od powierzchni, takich jak śnieg lub woda.
  

Co oznacza UV400?

UV400 to oznaczenie, które informuje nas, że okulary przeciwsłoneczne blokują promieniowanie UV o długości fali do 400 nanometrów. Innymi słowy, okulary z filtrem UV400 chronią nasze oczy przed promieniowaniem UV w 100%. Dlaczego to takie ważne?

• Oznaczenie UV400 gwarantuje, że nasze oczy są chronione przed całym zakresem promieniowania UV, które dociera do Ziemi. W praktyce oznacza to, że zarówno promieniowanie UVA, jak i UVB, które mogą uszkadzać nasze oczy, są blokowane.
  
  
• Dzięki pełnej ochronie przed promieniowaniem UV zmniejszamy ryzyko rozwoju wielu poważnych chorób oczu, takich jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej.
  
  
• Okulary z filtrem UV400 często są również lepiej zaprojektowane, aby zapewnić komfort noszenia. Chronią nie tylko przed promieniowaniem UV, ale również przed oślepiającym światłem słonecznym, co poprawia jakość widzenia w jasnych warunkach.
  

Czy wszystkie okulary przeciwsłoneczne mają UV400?

Nie wszystkie okulary przeciwsłoneczne zapewniają ochronę UV400. Wiele tanich modeli, które można znaleźć na bazarach lub w nieautoryzowanych sklepach, może nie spełniać tych standardów. Takie okulary mogą być wykonane z materiałów niskiej jakości i często brakuje im odpowiednich filtrów UV, które chronią nasze oczy przed szkodliwym promieniowaniem. Noszenie takich okularów może dawać fałszywe poczucie bezpieczeństwa.

Jak sprawdzić, czy okulary mają UV400?

Aby upewnić się, że okulary przeciwsłoneczne naprawdę zapewniają ochronę UV400, warto zwrócić uwagę na kilka aspektów podczas zakupu:

• Oznaczenie i certyfikaty - sprawdź etykietę na okularach. Powinna zawierać informacje o ochronie UV, w tym oznaczenie UV400. Powinno ono być umieszczone również na zauszniku, na wewnętrznej stronie oprawy. Upewnij się również, że okulary posiadają odpowiednie certyfikaty jakości, takie jak CE, które potwierdzają zgodność z europejskimi standardami.
  
  
• Marka i sklep - kupuj okulary od renomowanych marek i w zaufanych sklepach. Unikaj podróbek, które mogą nie zapewniać deklarowanej ochrony. Renomowane marki inwestują w technologie i materiały, które gwarantują skuteczną ochronę przed UV.
  
  
• Test w optyku - w niektórych salonach optycznych można przetestować okulary pod kątem ochrony UV. Jest to szybki i skuteczny sposób na sprawdzenie, czy okulary rzeczywiście blokują promieniowanie UV. Specjalne urządzenia mierzą poziom ochrony UV, co pozwala na bezpośrednie potwierdzenie jakości okularów.
  

Czy przyciemnienie soczewek ma znaczenie?

Wiele osób błędnie uważa, że ciemniejsze soczewki w okularach przeciwsłonecznych automatycznie oznaczają lepszą ochronę przed promieniowaniem UV. Jednak kolor i stopień przyciemnienia soczewek nie mają bezpośredniego związku z ich zdolnością do blokowania szkodliwego promieniowania ultrafioletowego.

Soczewki mogą być bardzo ciemne, ale jeśli nie posiadają odpowiedniego filtra UV, nie będą skutecznie chronić oczu przed promieniowaniem UV. Takie ciemne soczewki mogą wręcz zaszkodzić, ponieważ w słabszym oświetleniu nasze źrenice rozszerzają się, co pozwala na większe wnikanie promieni UV do oka. To paradoksalnie może zwiększać ryzyko uszkodzeń. 

Z kolei nawet przezroczyste lub lekko przyciemnione soczewki z filtrem UV400 mogą zapewnić pełną ochronę przed promieniowaniem ultrafioletowym.

Ochrona przed promieniowaniem UV jest kluczowa dla zdrowia naszych oczu. Okulary przeciwsłoneczne z oznaczeniem UV400 gwarantują, że nasze oczy są w pełni chronione przed szkodliwym promieniowaniem UV. Wybierając takie okulary, inwestujemy w zdrowie i komfort naszych oczu, co może przynieść korzyści na długie lata. Pamiętajmy, że nie wszystkie okulary przeciwsłoneczne zapewniają taką ochronę, dlatego zawsze warto dokładnie sprawdzić, czy okulary posiadają oznaczenie UV400 i kupować je tylko w zaufanych miejscach.

Bibliografia:

1. https://www.przegladokulistyczny.pl/wplyw-promieniowania-uv-na-oczy
2. https://www.allaboutvision.com/sunglasses/best-uv-protection/
3. https://www.allaboutvision.com/sunglasses/faq/uv-400-protection-mean/
4. https://healthcare.utah.edu/healthfeed/2023/06/how-tell-if-your-sunglasses-are-really-protecting-your-eyes